Δυσλεξία - Πρακτικές συμβουλές

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ

  • Χρησιμοποιήστε ένα κίτρινο ή πορτοκαλί μαρκαδόρο για να χρωματίζετε τα σημαντικά σημεία στα βιβλία. Δεν χρειάζεται να σημειώνετε ολόκληρες γραμμές, μόνο τις λέξεις που θα επιτρέψουν την ανάκληση του νοήματος.
  • Σε μικρή ηλικία συνήθως αγαπούν τα παραμύθια, τις ιστορίες, το χρόνο που περνάτε μαζί τους συνεχίζοντας ή διαφοροποιώντας τα, χρησιμοποιώντας τη δημιουργική τους φαντασίας. Ένα παιχνίδι πολύ μορφωτικό που δε θα πρέπει να σταματήσετε αλλά απλά να του αλλάξετε μορφή. Όταν φτάσουν στην ηλικία που θα πρέπει να αρχίσουν να διαβάζουν τότε θα ζητούν να εξακολουθείτε να τους διαβάζετε. Μην παρατήσετε τα παραμύθια και τα βιβλία, κάντε το μαζί. Όσο είναι πρόθυμοι ας διαβάζουν τις εύκολες λέξεις και τις δύσκολες εσείς, διαβάζετε και οι δύο μαζί, εναλλάξ. Βρείτε τρόπο να μην εγκαταλείψουν κάτι που αγαπούν ιδιαίτερα και τους προσφέρει πολλά.  
  • Ενθαρρύνετε τη δημιουργία μικρών σχημάτων πάνω στα βιβλία, μπορούν έτσι να ανατρέξουν στα συγκεκριμένα σημεία του βιβλίου πιο εύκολα.
  • Χρησιμοποιείστε αυτοκόλλητα διαχωριστικά τα οποία θα κολλάτε κάθε φορά στο συγκεκριμένο μάθημα.
  • Όταν διαβάζουν ή και γράφουν δώστε τους μια μικρή μπάλα να κρατούν στο χέρι το οποίο δεν είναι απασχολημένο εκείνη τη στιγμή.
  • Χρησιμοποιείστε χρωματιστά τετράδια, διαφορετικό χρώμα για κάθε μάθημα. Αφήστε τους να διαλέξουν μόνοι τους τα χρώματα για το κάθε μάθημα και χρωματιστέ το αντίστοιχο βιβλίο με το ίδιο χρώμα σ' ένα σημείο στο εξώφυλλο ή και από το επάνω μέρος στις σελίδες -όπως το βλέπουν μέσα στη τσάντα τους.
  • Μην περιμένετε να βρείτε "τάξη" στο δωμάτιο τους, μην τους επιπλήττετε πολύ συχνά γι' αυτό. Η "αταξία" είναι κομμάτι της φύσης τους ας έχουν ένα σημείο που θα μπορούν να εκφράζονται χωρίς..."φόβο". 
  • Ενθαρρύνετε τη χρήση υπολογιστών και πάρτε Ελληνικά και ξενόγλωσσα εκπαιδευτικά παιχνίδια, βοηθήματα κι εγκυκλοπαίδειες. 
  • Είναι οπτικοί κι εμπειρικοί, προμηθεύεστε τους με εκπαιδευτικά, μορφωτικά, ντοκιμαντέρ κλπ DVD και Video. Δείτε ταινίες, όσες περισσότερες γίνεται, εκτός από τις γνώσεις που θα αποκτήσουν, θ’ αρχίσουν να συνθέτουν και δοκιμάζουν την κατανόηση τους (από την οπτική πληροφόρηση) σε συνάρτηση με τις λέξεις και τα κείμενα που θα συναντούν. Ιδιαίτερα βοηθητικό στη μετάφραση όσον αφορά τα ξενόγλωσσα έργα, τον συνδυασμό και τη συσχέτιση που προκύπτει μεταξύ κατανόησης και διαβάσματος των υποτίτλων. Είναι ένας μηχανισμός που ενεργοποιείται αυτόματα μέσω της επανάληψης (θα έχετε παρατηρήσει, φαντάζομαι, πόσο θετικοί είναι στις γνώσεις που έχουν κατακτήσει λόγο επανάληψης). Το ίδιο σημαντικό είναι να ακούν ξένα τραγούδια, η ανάγκη θα ενεργοποιηθεί από μόνη της και θα «ψάχνουν» τη μετάφραση, θα εξασκούνται στη προφορά. Μπορεί να μην τα πολυκαταφέρνουν στα γραπτά αλλά θα γίνουν καλοί στη συζήτηση και τη κατανόηση.
  • Είναι ειλικρινείς και φιλότιμοι, αυτό μπορεί να είναι ένα εργαλείο που θα σας βοηθήσει πολύ. Άσκοπη και συχνά επαναλαμβανόμενη χρήση του όμως θα επιφέρει ακριβώς τ’ αντίθετα αποτελέσματα, γι’ αυτό να είστε προσεκτικοί.
  • Ο κορεσμός επέρχεται ασυνήθιστα γρήγορα, σχεδόν σε όλα όσα κάνουν. Χωρίζετε τις ασχολίες σε αυτοτελείς ενότητες με ποικιλία και φροντίζοντας να υπάρχει η δυνατότητα (όπου αυτό είναι εφικτό) ολοκλήρωσης, έστω και σαν αίσθηση.
  • Κάντε όσα θα θέλατε να κάνουν, το παράδειγμα και η επανάληψη είναι φοβερό κίνητρο για να ακολουθήσουν. Δημιουργήστε τους την ανάγκη, όχι με το λόγο αλλά με όσα σας βλέπουν να κάνετε.
  • Προσπαθήστε να μένετε ατάραχοι και σταθεροί χωρίς όμως να γίνεστε και απόμακροι. Αυτό δεν είναι κάτι εύκολο να πράξετε, όπως δεν είναι εύκολα αυτά που συνήθως ζητάτε από κείνους να κάνουν. Όταν πρέπει να επιμένετε για κάτι, μη τους λέτε ποτέ "είναι εύκολο". Για κείνους ΔΕΝ είναι. Απλά, σταθερά και με κατανόηση πείτε τους "πρέπει να γίνει".
  • «Ηρέμησε, χαλάρωσε, πιο σιγά, ένα-ένα…» ακατανόητες λέξεις χωρίς νόημα… καλύτερα δείξτε τους να κάνουν κάτι πιο ήρεμο, χαλαρό, σιγανό και μοναδικό. Τραβήξτε τους την προσοχή με κάτι τέτοιο.
  • Γράμματα, δεν μαθαίνουν μ’ ένα μολύβι και μια σελίδα χαρτί. Γράψτε τα γράμματα στον αέρα, σκαλίστε τα σε ξύλο, κόψτε τα σε χαρτόνι, ζωγραφίστε τα, γεμίστε τη μπανιέρα με αφρό ξυρίσματος, κάντε το με κέφι, κάντε το με γέλιο… αν η μάθηση δεν προκαλεί χαρά και ικανοποίηση …χμ!
  • Λέξεις που πρέπει να αποτυπωθούν. Κάντε σενάρια, δημιουργείστε μαζί ιστορίες που να περιγράφουν και να εξηγούν αυτό που πρέπει να μάθουν. Δώστε ζωή και νόημα "σε μία ανούσια ακολουθία σχημάτων". Ξεκινήστε από την ίδια τη λέξη, πάρτε το ύψιλον π.χ. και κάντε το λίμνη, δοχείο, βάζο, ποτήρι, μια ανάποδη ομπρέλα... Ζωγραφίστε τη λέξη ώστε να παραπέμπει στην ιστορία ή το σενάριο που φτιάξατε.
  • Ξένες γλώσσες, αρχαία, δύσκολες λέξεις, πράγματα που ξεχνιούνται… γράψτε τα σε χαρτάκια και γεμίστε το σπίτι: στο ψυγείο, το τραπέζι, δίπλα στο video, τον Η/Υ, στη κρεμάστρα, το καθρέπτη, τη ντουλάπα ακόμη και στο ταβάνι αν μπορείτε…
  • Κινητά, μια αυτοδημιούργητη ανάγκη που θα τους κάνει να γράφουν. Μπορεί να τους δυσκολέψει, μπορεί να τα ψιλοπαρατήσουν 5-6 φορές, αλλά στο τέλος θα θελήσουν να γράψουν καλύτερα και να στείλουν κάνα «μήνυμα της προκοπής».

Να θυμάστε

 

  • >Σκέφτονται πιο πολύ με εικόνες παρά με λέξεις.
  • Έχουν άριστη μακροπρόθεσμη μνήμη σε ότι αφορά βιωμένες εμπειρίες.
  • Μπορούν να συνδέσουν πιο εύκολα μια γραμμένη λέξη που παραπέμπει σε μια βιωμένη εμπειρία ή εικόνα (π.χ. τασάκι, διακοπές).
  • Κοιτούν ολόκληρο το δάσος, γι αυτό και μπορεί, πολύ συχνά, να κοπανάνε στο δέντρο που βρίσκεται μπροστά τους.
  • Είναι κιναισθητικοί, μην παραξενεύεστε λοιπόν όταν θα ανακαλύπτουν καταστάσεις και πράγματα τα οποία συμβαίνουν γύρο τους χωρίς κανείς να τους τα έχει πει… Προσέξτε τι και με ποιο τρόπο είναι αυτά που τους κρύβετε.
  • Το ότι ξέρουν κάτι σήμερα, όσο καλά κι αν νομίζετε ότι το ξέρουν, δεν τους δεσμεύει να το ξέρουν ή να το χρησιμοποιήσουν και αύριο, ιδίως όταν βρίσκονται υπό καθεστώς πίεσης.
  • Τα «κολλήματα» μπορεί να είναι συχνά, μην απογοητεύεστε, προσπεράστε το, αλλάξτε αντικείμενο, κάντε κάτι άλλο κι επιστρέψτε αργότερα. Το να επιμένετε είναι επίπονο, άσκοπο και αναποτελεσματικό.  
  • Μάθηση. Ζητάτε να μάθουν, αλλά μαθαίνουν αλλιώς… εικονικά, εμπειρικά, κιναισθητικά. Προσπαθήστε λοιπόν πρώτα να μάθετε κι εσείς έτσι, να σκέφτεστε με εικόνες, συναισθήματα κι εμπειρίες. Να χρησιμοποιείτε δημιουργικά τη φαντασία σας και να υπερβείτε τον κόσμο που μάθατε και γνωρίζετε. Τότε μπορεί να διαβείτε εσείς το κατώφλι, να «δείτε και σεις ολόκληρο το δάσος», ε, δεν πειράζει κι αν μια φορά «κουτουλήσετε στο δέντρο».
  • Ενθαρρύνετέ τους να πιστεύουν και να ακολουθούν τα όνειρά τους, υπάρχουν χιλιάδες επώνυμοι δυσλεξικοί που ξεχώρισαν και διέπρεψαν, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στο σχολείο. Μπορούν να τα καταφέρουν!
  • Συχνά η δυσλεξία είναι κληρονομική. Μπορεί να αντιληφθείτε ότι πιθανόν να είστε και σεις δυσλεξικοί! Παλαιότερα δεν υπήρχε η γνώση και τα εργαλεία για να το ανακαλύψετε.

 

Οδηγίες για τους γονείς

Γενικά

  • Συχνά έρχομαι αντιμέτωπος με το αυτονόητο ερώτημα που εκφράζουν οι γονείς: "εντάξει, έχω αναγνωρίσει  πολλά απ' τα κοινά χαρακτηριστικά της δυσλεξίας στο παιδί μου, τώρα τι κάνω?"
  • Η απάντηση είναι απλή, τουλάχιστον στην αρχή, ενημερώνεστε όσο δυνατόν περισσότερο. Αναζητάτε αξιόπιστες πηγές και αρχίζετε το διάβασμα. Δε βοηθά σε τίποτα ν' αρχίσετε να γυρνάτε με το παιδί παραμάσχαλα δεξιά κι αριστερά. Δε χρειάζεται πανικός.
  • Ξεκινήστε από την ελληνική βιβλιογραφία και σε συνδυασμό με τα περισσότερα site που αναφέρουμε στη σελίδα directory, ενημερωθείτε. Ελάτε σε επαφή με άλλους γονείς και μαζέψτε εμπειρίες. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει ήρεμα και με προσχεδιασμένες κινήσεις να μαζέψετε όσο δυνατόν περισσότερη πληροφόρηση μπορείτε.
  • Να θυμάστε, η δυσλεξία και τα χαρακτηριστικά που εκφράζουν τα δυσλεξικά παιδιά διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Λόγο της φύσης της, η δυσλεξία, ερευνάται από διαφορετικές επιστήμες π.χ. ψυχολογία, ιατρική, παιδαγωγική, κοινωνιολογία κλπ με αποτέλεσμα πολύ συχνά τα ευρήματα να διαφέρουν μεταξύ τους. Αυτό για μας μπορεί να είναι ένα παζλ, επειδή όμως γνωρίζουμε τα παιδιά μας όσο κανένας άλλος, πρέπει να συνθέσουμε όλη αυτή τη πληροφόρηση και να την προσαρμόσουμε στην μοναδικότητα τους. Τουλάχιστον όσον αφορά το ρόλο μας ως γονιοί.
  • Όμως εδώ πρέπει να ξεχωρίσουμε ότι μιλάμε για δυσλεξία, για παιδιά που είναι έξυπνα και που ουσιαστικά παρουσιάζουν, πρωτίστως, "πρόβλημα" στην κωδικοποίηση-αποδικοποιήση συμβόλων. Η δυσλεξία όμως, εμφανίζεται αρκετά συχνά σε συνδυασμό και με άλλα συμπτώματα. Γι 'αυτό ψάξτε για έναν καλό ψυχολόγο ώστε να κάνουν το WISC (III κλπ) και τα απαραίτητα τεστ, ώστε να σχηματίσετε την γενική τους εικόνα, τα ισχυρά και αδύναμα σημεία τους. Θα μπορέσετε έτσι, αφού τα γνωρίζετε, να "δουλέψετε" μαζί τους πολύ καλύτερα.

* * *

  • Σε όλη την προσπάθεια την οποία θα καταβάλετε για να δώσετε στο παιδί σας τα περισσότερα εφόδια έχετε ένα πολύτιμο σύμμαχο, το δάσκαλο. Σκεφτείτε το λιγάκι, έχοντας ανακαλύψει την ιδιαιτερότητα στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουν αυτά τα παιδιά, αυτονόητο είναι να ζητάτε την ανάλογα "ιδιαίτερη" συμπεριφορά των εκπαιδευτικών.
  • Όμως επειδή αρκετοί εκπαιδευτικοί δε γνωρίζουν τα θέματα που άπτονται της ειδικής αγωγής, θα πρέπει να είστε υπομονετικοί, διαλλακτικοί, με ανοικτά αυτιά και νου, ευέλικτοι, εφευρετικοί και με κατανόηση, τίποτα περισσότερο δηλαδή απ' όσα ζητάτε από εκείνους να είναι για τα παιδιά σας.
  • Αν δε γνωρίζουν ενημερώστε τους εσείς, εκτυπώστε σελίδες από το internet, χαρίστε τους βιβλία, συζητήστε μαζί τους. Ένα παιδί με δυσλεξία περνά δύσκολες στιγμές στην τάξη. Είναι φυσικό ν' αντιδρά, με τη σειρά του, πολλές φορές με τρόπους που δημιουργούν προβλήματα σε μια τάξη 20-25 μαθητών, φέρνοντας αρκετές φορές, ακόμη και σε απόγνωση τους εκπαιδευτικούς.
  • Με μια σωστή προσέγγιση θα μπορέσετε να βοηθήσετε το δάσκαλο ώστε κι εκείνος με τη σειρά του να βοηθήσει, όχι μόνο το δικό σας παιδί, αλλά και όλα τ' άλλα. Ακόμη περισσότερο, θα είναι σε θέση να αναγνωρίσει τα σημάδια σε παιδιά που μπορεί να μην είναι τόσο "τυχερά" ώστε να έχουν γονείς σαν και εσάς που ανακαλύψατε τη δυσλεξία τους.
  • Συνεργαστείτε λοιπόν, συζητήστε όλοι μαζί τα προβλήματα που υπάρχουν. Αφήστε το παιδί να σας πει τα δικά του προβλήματα, το αν -και κατά πόσο- έχει κατανοήσει τους κανόνες της τάξης, μέχρι ποιο σημείο μπορεί να τους ακολουθήσει. Δείτε σφαιρικά το ζήτημα και προτείνετε από κοινού λύσεις, θέστε στόχους και με υπομονή προσπαθήστε, έναν-έναν να τους κατακτήσετε.

* * *

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα που εκφράζουν τα δυσλεξικά παιδιά, με μικρές διαφοροποιήσεις και ανάλογα με την αντιμετώπιση που έχουν δεχτεί στο σχολείο και το σπίτι, τους συνοδεύουν σε όλα τα στάδια της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και συνεχίζονται μετά το σχολείο, στην ενήλικη πια, ζωή τους. Σε οποιοδήποτε ηλικία κι αν βρίσκεται το άτομο του ενδιαφέροντός σας, καλό θα είναι να ενημερωθείτε για όλα αυτά τα στάδια.

  • Ποτέ δεν είναι αργά να βοηθηθεί ένα δυσλεξικό άτομο. Ξεκινώντας από μικρή ηλικία, συγκριτικά, η βοήθεια που μπορεί να του δοθεί θα έχει και τα μεγαλύτερα αποτελέσματα στις ακαδημαϊκές επιδόσεις αλλά και στην ψυχολογία του. Αντίστοιχα στην ηλικία της θυελλώδους εφηβείας, θα είναι ένας παράγοντας που θα μετριάσει και ισορροπήσει ακραίες κι αρνητικές συμπεριφορές. Στο λύκειο και τις εξετάσεις, θα είναι ένα εργαλείο που θα μπορέσει να επιβραβεύσει την προσπάθεια κι όχι μόνο το αποτέλεσμα. Τέλος, στους ενήλικες θα δώσει εξηγήσεις, σε πολλά ερωτηματικά που έχει αφήσει η ακαδημαϊκή εμπειρία αλλά και για τις πιθανές "αδυναμίες" στον τρόπο που αντιλαμβάνονται και λειτουργούν σε σχέση με τους υπόλοιπους.
  • Η κατανόηση που επέρχεται σιγά-σιγά στα ίδια τα άτομα καθώς ωριμάζουν και περνούν απ' τα διάφορα στάδια της μάθησης, σε συνδυασμό με καλύτερη αντιμετώπιση από την οικογένεια, μπορεί να εξαλείψει ή να μειώσει δραματικά τα πιθανά τραύματα που θα είχαν διαφορετικά δημιουργηθεί και τα οποία θα τους ακολουθούσαν σ' ολόκληρη τη ζωή τους.
  • Τι γίνεται όμως όταν μέσα στην ίδια την οικογένεια υπάρχει αντιπαλότητα όσον αφορά την κατανόηση αλλά και την εν γένει "λειτουργία" κι αντιμετώπιση του "προβλήματος" της δυσλεξίας? Είναι ένα πραγματικά μεγάλο πρόβλημα που παρουσιάζεται πολύ συχνά στις σημερινές οικογένειες. Πρόβλημα που σε νεότερα ζευγάρια αλλά και σε συζύγους με παρεμφερή ακαδημαϊκή εκπαίδευση τείνει να μετριαστεί. Συνήθως φοβόμαστε κάτι που δεν ξέρουμε τι είναι και πως λειτουργεί. Αν δεν έχουμε τις στοιχειώδεις γνώσεις για ένα αντικείμενο, το πιθανότερο είναι να μη το χρησιμοποιήσουμε ποτέ στη ζωή μας, το βλέπουμε αυτό να συμβαίνει παντού στην καθημερινή μας ζωή. Αντίδοτο στο φόβο είναι η γνώση, συνώνυμα του η άρνηση και η επιθετική συμπεριφορά που στην ουσία δεν είναι τίποτα περισσότερο από άμυνα απέναντι στο άγνωστο.

Πολλοί άνθρωποι, που δε γνωρίζουν για τη δυσλεξία, όταν πρωτακούν γι' αυτήν, μαραζώνουν το πρόσωπο τους, τα δε μάτια τους "λένε": βρε το κακόμοιρο και το ερώτημα που διστακτικά υποβάλουν είναι: "έχει πρόβλημα με την ομιλία?". Στην αρχική σελίδα του e-nter.net διαβάσατε για μερικούς, μόνο, από τους διάσημους δυσλεξικούς. Γνωρίζατε γι' αυτούς? Κι όμως, είμαι σίγουρος ότι διαβάζοντας κάποια απ' τα ονόματα αυτά κάτι έκανε ένα "κλικ" μέσα σας. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι το παιδί σας σώνει και καλά θα γίνει ένας λαμπρός π.χ. επιστήμονας που θα τον μνημονεύουν οι επερχόμενες γενιές.. Σημαίνει όμως ότι τίποτα δεν μπορεί να το σταματήσει από το να γίνει "αν πραγματικά το θελήσει".

  • Σημαίνει όμως και κάτι άλλο, μαθαίνετε, γνωρίζετε κι επομένως αλλάζετε στάση απέναντι σε μια κατάσταση. Η γνώση είναι το κλειδί που μπορεί να ξεκλειδώσει και να μαλακώσει οποιαδήποτε αρνητική κι αντίθετη συμπεριφορά κι αντιμετώπιση. Κι επειδή όπως λέει η παροιμία "you can not learn to an old dog new tricks"(δεν μπορείς να μάθεις σ΄ ένα γέρικο σκυλί, νέα κόλπα)  αλλά κι επειδή πολλές φορές μερικά κεφάλια δύσκολα "γυρνούν", δεν θα πρέπει να απαιτείτε, επειδή εσείς μάθατε και συνειδητοποιήσατε κάτι, να το ακολουθήσει αυτόματα όλος ο κόσμος γύρω σας. Χρειάζεται υπομονή για να πάμε από μια κατάσταση σε μια άλλη. Υπομονή, προσπάθεια και πολλή συζήτηση. Εμπεριστατωμένη ενημέρωση με τον κατάλληλο, κατά περίσταση, τρόπο.

* * *

Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια αναφορά στα στάδια της ωρίμανσης απ' τα οποία περνάει ένα παιδί. Απ' την προσχολική έως την ηλικία της εφηβείας και από τα πρώτα του ακαδημαϊκά βήματα ως το γυμνάσιο και λύκειο.

Προσχολική ηλικία - δημοτικό

  • Θα πρέπει να σιγουρευτείτε ότι τα αισθητήρια όργανα λειτουργούν άριστα, μια επίσκεψη στον Ω.Ρ.Λ και τον οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη. Μας φάνηκε περίεργο μιας και δεν αναφέρεται συχνά στη βιβλιογραφία και το internet, όμως από προσωπική έρευνα σε αρκετές περιπτώσεις τα παιδιά έχουν μια ευαισθησία με μολύνσεις αυτιών - ωτίτιδα,

Διαβάστε τους όσα περισσότερα παραμύθια και ιστορίες, μπορείτε. Όταν ξεκινάτε το διάβασμα ζητάτε τους να πουν αυτά που διαβάσατε την προηγούμενη μέρα, ρωτάτε τους για το τι νομίζουν ότι θα συναντήσουν παρακάτω, πως θα εξελιχθεί η ιστορία. Διαβάστε τους ποίηση και δημιουργείστε δικά σας ποιήματα με ομοιοκαταληξίες. Κάντε το ένα παιχνίδι το οποίο θα επαναλαμβάνετε συχνά.

Χρησιμοποιείστε καθημερινά αντικείμενα. Ρεβίθια, φασόλια, φακές, ρύζι ρίξτε αρκετά σ' ένα τραπέζι και πείτε τους να τα ξεχωρίσουν και να τα βάλουν μέσα σε αντίστοιχα χρωματιστά δοχεία. Χαράξτε ένα σχήμα σε χαρτόνι και ζητείστε τους να βάλουν σε σειρά επάνω στις γραμμές φασόλια, φακές, ρύζι. Δώστε τους ένα ψαλίδι και ζητήστε τους να κόψουν το σχήμα να το χρωματίσουν και να το κολλήσουν στο δωμάτιό τους. Κάντε το συχνά, κάντε το με γέλιο.

Ένα ακόμη χρήσιμο παιχνίδι είναι το domino συσχετίζει τα σύμβολα με την αριθμητική τους αξία, την ακολουθία, την τάξη κλπ. Να παίζετε συχνά.

Παίξτε μαζί τους προφορικά παιχνίδια λέξεων, ζητείστε τους να μετρήσουν τα γράμματα από τις λέξεις που προφέρετε, να σας πουν το τρίτο, το πέμπτο... κλπ γράμμα της λέξης, ρωτείστε τους τι θ' αλλάξει σε μια λέξη αν την κάνετε στον πληθυντικό... θυμηθείτε ότι παίζεται παιχνίδι, πρέπει να είναι σύντομο κι ευχάριστο ώστε να το αναζητούν.

  • Παίξτε σκάκι, μάθετέ τους τους τις κινήσεις. Θα πρέπει να επαναλαμβάνετε ξανά και ξανά τις κινήσεις που κάνουν τα πιόνια ώστε να τις μάθουν καλά. Ρωτάτε τους αν τις θυμούνται, ζητείστε τους να σας διορθώνουν όταν κάνετε εσείς λάθη. Κάντε το με γέλιο!
  • Μπάλα, μπάσκετ, βόλεϊ, ρακέτες κλπ η ώρα του μπαμπά. Κάντε το όσο πιο συχνά μπορείτε με υπομονή. Τους βοηθάτε να συντονίσουν την "σκέψη" με την κίνηση. Επιδιώξτε συγκεκριμένες κινήσεις-αντιδράσεις, επαναλάβετε ξανά και ξανά μέχρι που να καταλάβετε ότι έχει ενεργοποιηθεί ο "αυτόματος μηχανισμός αντίδρασης" σε σημείο που να πει ότι βαρέθηκε συνέχεια το ίδιο.
  • Καράτε, judo κλπ. γράψτε τους σε σχολή (αφού πρώτα κάνετε κάποια σχετική έρευνα για τις σχολές της περιοχής σας) βοηθούν ακόμη περισσότερο στο συντονισμό και τον έλενχο των κινήσεων και των άκρων τους. 
  • Ενθαρρύνετέ τους να συμμετάσχουν στα μαθήματα χορού του σχολείου, αν δεν κάνουν στο σχολείο  γράψτε τους σε μια σχολή χορού. Δεν επιδιώκουμε να γίνουν τα παιδιά καρατερίστες ή χορευτές... είναι εργαλεία, χρήσιμα εργαλεία που μπορούν να δώσουν χαρά και έκφραση, μπορούν να εκτονώσουν τη συσσωρευμένη ενέργεια με εποικοδομητικό τρόπο. Αν δείτε ότι ανταποκρίνονται αρνητικά σταματήστε τους αμέσως.
  • Αν έχετε τη δυνατότητα κι αν είναι κοντά σας, γράψτε τους στο κολυμβητήριο, ένα ακόμη άθλημα που βοηθά να αναπτύξουν το συντονισμό, την αλληλουχία, τη χρονική σειρά και πολλά ακόμη. 
  • Σε κάθε περίπτωση τα περισσότερα αθλήματα έχουν πολλά να δώσουν. Επιλέξτε μαζί με το παιδί αυτό που του αρέσει, ελένξτε αν είναι καλοί σ΄ αυτό και γράψτε τους σε κοντινούς(!!!) συλλόγους. Έχουν πολλά να κερδίσουν. Μη φοβηθείτε να δοκιμάσετε, πρέπει να βρείτε κάτι που τους ενδιαφέρει πολύ και είναι διαθετημένοι να δουλέψουν γι αυτό. Μη τους υπερφορτώνετε όμως το πρόγραμμα.
  • Θα πρέπει οι προσδοκίες σας για τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις να είναι "προσγειωμένες". Ανάλογα, μπορείτε να τις "απογειώσετε" σιγά-σιγά στους τομείς που βλέπετε το παιδί να αντιδρά -εκ φύσεως- θετικά στο συγκεκριμένο είδος και τρόπο μάθησης. Επιμένετε στην προσπάθεια και επιβραβεύστε την, έστω κι αν το αποτέλεσμα αρκετές φορές δεν είναι ικανοποιητικό.
  • Μην επαναπαύεστε όμως αποκλειστικά στη προσπάθεια, δεν πρέπει να γίνει αυτοσκοπός. Έστω κι αν δυσκολεύονται, έστω κι αν δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα φως στο τούνελ, ο σκοπός είναι το αποτέλεσμα. Απλά, ευχαριστηθείτε το ταξίδι και μη ξεχνάτε την Ιθάκη.

Η επανάληψη βοηθά πολύ, σε αρκετές περιπτώσεις θα πρέπει να επανέρχεστε, να τσεκάρετε και  να υπενθυμίζετε γνώσεις που υποθέτετε ότι κατέχουν. Μη δείχνετε ότι ξαφνιάζεστε όταν δε χρησιμοποιούν κάτι το οποίο θεωρείτε ότι γνώριζαν.

Μεγαλώνοντας τα παιδιά ανακαλύπτουν και προσδιορίζουν το πρόβλημα σε σχέση με το περιβάλλον τους. Ο κυριότερος μηχανισμός που αναπτύσσουν, για να μην μένουν ακάλυπτοι, είναι αυτός της μνημονικής συσχέτισης. "Κόλπα" και συνδυασμοί που δημιουργούν ώστε να καταλήξουν στο ζητούμενο κάθε φορά. Μπορείτε να του πείτε π.χ. ότι το χέρι το οποίο φορά το ρολόι είναι το δεξί.

  • Αρκετές φορές μπορεί να έρθετε αντιμέτωποι με μια στάση αδιαφορίας. Μένοντας στο ίδιο παράδειγμα, μπορεί να παρατηρήσετε ότι δεν έχει αναπτύξει μια στρατηγική που να τον βοηθά να ξεχωρίζει το δεξί απ' το αριστερό, καταστρώστε μαζί ένα σχέδιο, δημιουργείστε ένα σενάριο που θα τον βοηθήσει (π.χ. το ρολόι), ελένχετε -διακριτικά- αν το εκτελεί.

* * *

  • Συχνά στα παιδιά αυτά έχει καταρρακωθεί η αυτοεκτίμησή τους, γι αυτό βρείτε τι τους αρέσει να κάνουν, αλλά να είναι καλοί σ' αυτό! π.χ. ποδήλατο, ζωγραφική, Η/Υ, θέατρο, μουσική, κάθε είδους άθληση,... σε οτιδήποτε βλέπετε ότι είναι καλοί και μπορούν να γίνουν καλύτεροι και... ενθαρρύνετε  τους, γράψτε τους σε συλλόγους, συλλέξτε πληροφορίες (internet, τύπος, media) και καθίστε μαζί τους, να μοιρασθείτε το ενδιαφέρον τους και να τους στηρίξετε... Ίσως αυτό είναι το καλύτερο γιατρικό και μια εξισορρόπηση της ταραγμένης ψυχολογίας που τους έχουν επιφέρει οι σχολικές πιέσεις, απογοητεύσεις, και αποτυχίες που έχουν δεκτεί. Έστω κι αν έχετε μια διαφορετική αντίληψη ίσως να σας έχουν κρύψει πολύ καλά το πόσο τους έχουν επηρεάσει και πόσο τους έχει κοστίσει αυτό!
  • Συχνά τα παιδιά αυτά είναι (υπερ-)ευαίσθητα, γι αυτό μη παραλείπετε να τους εκδηλώνετε την αγάπη σας με τρόπο κατανοητό από εκείνα! Από την άλλη προσέξτε, μιλάμε (στις περισσότερες των περιπτώσεων) για παιδιά με ιδιαίτερη ευφυΐα. Μπορούν άνετα να παίζουν στα δακτυλάκια τους τη δικιά σας "ψυχολογία" και ν' ανοιγοκλείνουν τα "κουμπιά" σας, τα οποία με μεγάλη μαεστρία έχουν καταφέρει να ξετρυπώσουν.

 

Γυμνάσιο - λύκειο 

  • Διαβάζοντας μέχρι τώρα τις σελίδες μας θα έχετε παρατηρήσει την προτεραιότητα που δίνουμε στην ψυχολογική υγεία αλλά και υποστήριξη των παιδιών αυτών. Το πόσο σημαντική είναι, θα την ανακαλύψετε στη περίοδο κατά την οποία τα παιδιά εισέρχονται στην ηλικία της εφηβείας. Μια περίοδο που όσα θα θεωρούσατε δεδομένα θ' αλλάζουν μέρα με τη μέρα.

Αν είχατε ανακαλύψει νωρίτερα τη δυσλεξία και είχατε παρέμβει με θετικό τρόπο, αν πράγματι το σπίτι ήταν ένας ασφαλής παράδεισος γεμάτος κατανόηση και υποστήριξη, αυτή η περίοδος θα κυλήσει ομαλά. Ή τουλάχιστον ομαλότερα απ' ότι αν μέχρι τώρα δεν έχετε καταφέρει να κερδίσετε την πραγματική εμπιστοσύνη και αποδοχή τους, στα πολύ σημαντικά και πολύπλευρα προβλήματα που αντιμετώπιζαν.

Το γυμνάσιο, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή, είναι ένας σταθμός με ιδιαίτερη βαρύτητα, το ξέρετε αυτό, το γνωρίζετε ήδη. Θα πρέπει να σταθείτε κοντά τους μ΄ ένα διαφορετικό τρόπο, πολύ πιο απαιτητικό σ' όλους τους τομείς. Στην ουσία, αυτή τη περίοδο θα είστε εσείς αυτοί που θα περάσουν από "εξετάσεις", γι' αυτό και θα πρέπει να είστε πολύ διαβασμένοι αλλά και κατάλληλα προετοιμασμένοι.

Μπορεί να επαναλαμβανόμαστε αλλά το σημαντικότερο εφόδιό σας είναι η γνώση. Ενημερωθείτε, ακόμη περισσότερο, γιατί σας περιμένει δουλειά. Θα πρέπει να είστε σε θέση να μπορείτε να αντιμετωπίσετε με θετικό τρόπο την πιθανή άγνοια ή και άρνηση εκ μέρους αρκετών εκπαιδευτικών. Τώρα πλέον τα παιδιά έχουν "να κάνουν" με περισσότερους δασκάλους, οι οποίοι βρίσκονται σε διαφορετικά μεταξύ τους επίπεδα κατανόησης, για το τι είναι  η δυσλεξία και τους τρόπους αντιμετώπισης ενός δυσλεξικού παιδιού.

Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν την τρίτη πλευρά του ισόπλευρου τριγώνου, εξίσου σημαντική όπως και οι άλλες δύο, οι γονείς και τα παιδιά. Σκεφτόμενοι για λίγο ως δυσλεξικοί, οραματιστείτε αυτό το τρίγωνο και δείτε πως αυτό διαφοροποιείται ανάλογα με την ποιότητα και ποσότητα της προσπάθειας που καταβάλουν  οι πλευρές του.

Σήμερα, τώρα έχουμε μια ευκαιρία, όλοι μας. Να οικοδομήσουμε ένα μέλλον όπου αυτό το τρίγωνο θα έχει όλες τις προοπτικές για να είναι ισόπλευρο. Το μόνο που χρειάζεται είναι όρεξη και θέληση για δουλειά. Γι' αυτό ετοιμαστείτε ώστε να είστε σε θέση με τη σειρά σας να δώσετε τα ανάλογα ερεθίσματα στους υπόλοιπους.

* * *

Ας δούμε τώρα λίγο πιο αναλυτικά, μερικά απ' τα χαρακτηριστικά που βρίσκουμε σ' αυτές τις ηλικίες:

  • Δυσκολία στην ανάγνωση, ιδιαίτερα στις μεγάλες, πολυσύλλαβες και δύσκολες λέξεις. Πιθανόν πολλές από αυτές να τις "μαντεύουν". Παράλειψη και εσφαλμένη ανάγνωση λέξεων όταν διαβάζουν δυνατά. Αποφεύγουν την ανάγνωση κειμένων σε ακροατήριο. 
  • Δυσκολία στην κατανόηση των κειμένων που διαβάζουν (ο μηχανισμός της ανάγνωσης δεν είναι αυτοματοποιημένος). Κατά συνέπεια άρνηση για διάβασμα ακόμη και για πράγματα που τους ενδιαφέρουν πολύ. Συχνά ζητούν από άλλους να τους διαβάσουν.
  • Καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια και κουράζονται πολύ κατά τη διάρκεια του διαβάσματος ιδιαίτερα όταν αναγκάζονται να αποστηθίσουν κείμενα, κανόνες και πίνακες. Δυσκολεύονται με τον πίνακα του πολλαπλασιασμού, τις μέρες και τους μήνες, την ώρα. 

Δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής. Κατά το διάβασμα ή και γράψιμο παρασύρονται ασυναίσθητα από εικονοποιημένες σκέψεις και συνειρμικούς "οραματισμούς" που παραπέμπουν στο/από το κείμενο.  

  • Παράλειψη γραμμάτων ή και λέξεων. Αντικαταστάσεις, αντιστροφές γραμμάτων συμβόλων, αριθμών. Απουσία τόνων στα γραπτά τους. Δυσκολία στην έκφραση ιδεών και γνώσεων στο γραπτό λόγο. Πολλά και συχνά περίεργα ορθογραφικά λάθη. Μπορεί σε μια σελίδα να γράφουν την ίδια λέξη με διαφορετικούς τρόπους. Φτωχή χρήση λεξιλογίου, χρησιμοποιούν απλές και συνήθεις λέξεις για ν' αποφύγουν τα ορθογραφικά λάθη. 
  • Απουσία συνοχής και ροής των κειμένων που συντάσσουν. Συνήθως τα γραπτά τους είναι σύντομα και μ' αρκετές μουτζούρες, αρκετές φορές δυσανάγνωστα. Δίνουν την αίσθηση ότι γνωρίζουν κάτι αλλά αδυνατούν να το περιγράψουν και το εκφράσουν σωστά. 
  • Δυσκολεύονται με τις ξένες γλώσσες, ιδιαίτερα με το λεξιλόγιο ενώ τα πηγαίνουν πολύ καλά στα προφορικά. Συχνά κάνουν "επιπόλαια" λάθη δίνοντας την αίσθηση ότι "δεν ήταν εκεί όταν έγραφαν".
  • Έλλειψη προγραμματισμού κι οργάνωσης σ΄ ότι κάνουν. Μπορεί να "πετάνε" από το ένα στο άλλο ακόμη και κατά τη διαχείριση του προσωπικού τους χρόνου. Χάνουν ή ξεχνούν και δεν μπορούν να βρουν τα πράγματά τους. Η τάξη είναι μια λέξη δίχως νόημα.

Ανάλογα με το πλήθος των προβλημάτων που αντιμετώπισαν στο δημοτικό, τώρα πιθανές αποτυχίες στο σχολείο αλλά και έλλειψη κατανόησης στο σπίτι οδηγούν σε απογοήτευση, έλλειψη αυτοπεποιθήσεις, χαμηλή αυτοεικόνα που πολύ συχνά εκφράζονται με άρνηση κι επιθετικότητα. 

Σε περιπτώσεις που είναι εμφανή η αδυναμία τους να αντεπεξέλθουν στις περιστάσεις και τα ζητούμενα, "μαζεύονται". Κάτι που κάνει ιδιαίτερη αίσθηση αφού η συνήθης συμπεριφορά τους είναι ακριβώς αντίθετη. Σε αρκετές περιπτώσεις δίνουν την αίσθηση της αδιαφορίας, όμως αυτή είναι μόνο η επιφάνεια.

* * *

Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω φυσικό είναι να αισθανθείτε ότι βρίσκεστε αντιμέτωποι με μια χαοτική κατάσταση. Πιθανόν τα περισσότερα απ' τα χαρακτηριστικά αυτά να τα έχετε αντιμετωπίσει, είτε μεμονωμένα, είτε και κατά διαστήματα. Ίσως πάλι, κουνώντας το κεφάλι να νομίζετε ότι απλά περιγράφω το παιδί σας!  Το παραπάνω κείμενο όμως έχει πολλά, μα πάρα πολλά κενά ανάμεσά του. 

Κενά, που όμως δεν συμπληρώνονται με περισσότερα "προβλήματα", αλλά με προτερήματα. Όλα εκείνα τα μικρά ή και πολλές φορές μεγάλα προτερήματα που όχι μόνο αντισταθμίζουν ή μετριάζουν την εικόνα τους, αλλά συνθέτουν την ολότητα μιας ξεχωριστής, μοναδικής κι ανεπανάληπτης στο σύμπαν ύπαρξης. Δείχνοντας και συγκρίνοντας ένα τέτοιο παιδί με συνομήλικά τους, χάνουμε το σημαντικότερο μέρος της εικόνας, αυτήν τη ξεχωριστή ολότητα. 

Γι' αυτό ας γαληνέψουμε φέρνοντας στο μυαλό μας αυτά που κάνουμε καθημερινά όταν ζούμε μαζί τους. Μπορεί να δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε τη συμπεριφορά και να νευριάζουμε εύκολα,  άλλο τόσο εύκολα όμως μας κάνουν να γελάμε και νιώθουμε υπερήφανοι γι' αυτά.

Σ' αυτό το σημείο θα κάνουμε μια μικρή αναφορά στην Agatha Christie, η οποία όταν γράφει ένα "καλό κομμάτι" είναι τόσο δυσανάγνωστο, που της είναι αδύνατο, όπως λέει η ίδια, να το διαβάσει.

Αφού λοιπόν κάνουμε ένα μικρό, προσωπικό "απολογισμό" κι αφού αποφασίσουμε να δεκτούμε κάποια πράγματα όπως είναι, μπορούμε να πάμε ένα βήμα παρακάτω: Ας δούμε λοιπόν τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά να εκφραστούν με τρόπους που θα κατανοητοί κι απ΄ τους υπόλοιπους γύρω τους!

Θα ματα-ξανα-επαναληφθούμε (!) χρειάζονται έκφραση, πρέπει να εκδηλώσουν τη δημιουργικότητά τους, να διοχετεύσουν την περίσσια ενέργειά τους και πάνω απ΄ όλα πρέπει να νιώσουν σημαντικοί για τους άλλους γύρω τους. Ότι προσφέρουν, ότι τα καταφέρνουν, ότι μπορούν να ξεχωρίσουν. Βρείτε λοιπόν σε τι είναι καλοί, τι τους αρέσει να κάνουν και στηρίξτε τους.

Αφού εξασφαλίσετε ότι κάνουν κάτι που τους αρέσει πολύ και τα καταφέρνουν, το επόμενο βήμα είναι η συζήτηση. Είναι σε μια ηλικία που έστω ακόμη κι αν δε δίνουν δεκάρα για το μέλλον τους, μπορούν να ζυγιάσουν τ΄ όνειρά τους και να συζητούν γι΄ αυτά μαζί σας.

Δημιουργείστε το υπόβαθρο ώστε να μπορούν να σας εμπιστεύονται τα προβλήματά τους και σαν φίλοι οδηγήστε τους ν' ανακαλύπτουν διεξόδους κι εναλλακτικές λύσεις σ΄ αυτά. Μη ξεχνάτε βρίσκονται στο κατώφλι, αν δεν το ΄χουν ήδη περάσει, της επανάστασή τους. Κάποτε περάσατε και σεις από κει κι από ότι φαίνεται θα πρέπει να την ξαναπεράσετε!

  • Καλό θα είναι στην Β' τάξη του γυμνασίου να επισκεφτείτε έναν ειδικό για επαγγελματικό προσανατολισμό. Πρέπει να δουν τα μονοπάτια που ανοίγονται μπροστά τους και να αποφασίσουν προς πια κατεύθυνση θα βαδίσουν. Δεν είναι νωρίς για κάτι τέτοιο, μάλλον απαραίτητο στη δεδομένη χρονική στιγμή, ώστε να έχουν μπροστά τους τον απαραίτητο χρόνο για να το σκεφτούν καλά και να προσαρμόσουν τ' όνειρα και τις φιλοδοξίες τους στην πραγματικότητά τους. Ή και το αντίθετο!
  • Επανερχόμενοι στα του σχολείου, αν δεν μπορείτε ν' ανταποκριθείτε στις αυξημένες απαιτήσεις των μαθημάτων, πιθανότατα ν' αναζητήσετε βοήθεια για μαθήματα στο σπίτι. Στην περίπτωση αυτή καλό θα ήταν να ψάξετε για κάποιον που έχει εμπειρία με δυσλεξικά παιδιά ή/και έχει κάνει μαθήματα ειδικής αγωγής.
  • Αυτό που χρειάζεται είναι υπομονή, γνώση και διάθεση. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η προσωπική σχέση και γι' αυτό θα πρέπει ν' αναζητάτε την απόλυτη αποδοχή των παιδιών.
  • Όσον αφορά τη δική σας συμμετοχή, βοηθήστε τους με την οργάνωση του διαβάσματός, του προγράμματός και των πραγμάτων τους. Δίνοντας ιδέες και προτείνοντας πιθανές λύσεις, προσπαθήστε να συμμετάσχετε κι όχι να επεμβαίνετε.
  • Από κει και πέρα τα περισσότερα από όσα έχετε ήδη διαβάσει στη σελίδα για το δημοτικό αλλά και στις ενότητες tips και εκπαιδευτικοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτούσια ή τροποποιημένα και προσαρμοσμένα στις τωρινές τους ανάγκες αλλά και δεκτικότητά τους.
  • Μην υπερφορτώνετε το πρόγραμμά τους και προσπαθήστε να κρατάτε κάποια ισορροπία στο χρόνο και τις ασχολίες τους. Χωρίστε τις έτσι ώστε να υπάρχουν εναλλαγές και διαλείμματα αλλά και να αφήνουν την αίσθηση της ολοκλήρωσης σε ότι κάνουν.
  • Να είστε ευέλικτοι και με τη συζήτηση να επιλέγετε μαζί νέους τρόπους ή παραλλαγές αυτών που ήδη χρησιμοποιείτε ώστε να έχετε καλύτερη επικοινωνία αλλά και αποτελέσματα. Δώστε έμφαση στις γενικές εγκυκλοπαιδικές τους γνώσεις και επεκτείνετε τα μαθήματα σε βιωματικές εμπειρίες όπου αυτό είναι εφικτό.
  • Προσπαθήστε να τους συσχετίζετε τα όσα μαθαίνουν με τα όσα ήδη ξέρουν και τις νέες πληροφορίες με αυτές που ήδη κατέχουν. Δίνετε ευκαιρίες για οπτικοακουστική αλλά και εμπειρική γνώση κι ενημέρωση.
  • Πειραματιστείτε αφήνοντας τα παιδιά να μελετούν παρέα με συμμαθητές τους, ανάλογα, αν επιζητούν την παρέα σας μην περιορίζετε το διάβασμά τους αποκλειστικά στο χώρο τους, αφήστε τους να διαβάζουν και κοντά σας.

Μπορείτε να βοηθήσετε συμμετέχοντας στη διαδικασία αναζήτηση λέξεων από λεξικά, τοποθεσιών σε χάρτες και αναφορές σε εξωσχολικά βιβλία και εγκυκλοπαίδειες. Δίνοντάς τους ή βάζοντας σε σειρά τις δικές τους ιδέες σε σχέση με εργασίες και παρουσιάσεις.

Κατά τη μελέτη μπορείτε να τους διαβάσετε ένα κείμενο στο οποίο δυσκολεύονται κι από κοινού να προσπαθήσετε να βγάλετε το νόημα και την περίληψη, κάντε τους ερωτήσεις κι επαναλήψεις.

  • Βοηθήστε τους με την οργάνωση της μελέτης ορίζοντας -από κοινού στην αρχή και με διακριτική παρακολούθηση-συμμετοχή στην συνέχεια- χρονοδιαγράμματα, προτεραιότητες και διαλείμματα. Χωρίζετε σε μικρές ενότητες τις εργασίες ώστε να ολοκληρώνονται μια-μια. Εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία μπορεί να είναι ένα ρολόι κι ένα τετράδιο όπου καταγράφονται πρόγραμμα μελέτης, σημειώσεις και όσα θα πρέπει να γίνουν.
  • Σιγά-σιγά θα πρέπει αυτή η υπευθυνότητα να περάσει στα ίδια τα παιδιά, θα πρέπει να μάθουν να "προγραμματίζουν" τον εαυτό τους και βέβαια να ακολουθούν τα προγράμματα που ορίζουν. Έχετε υπόψην σας ότι η έλλειψη σταθερότητας αλλά και η διάθεση επηρεάζουν σημαντικά την ανταπόκρισή τους σε στόχους που έχουν θέσει.
  • θα πρέπει να έχετε υπομονή και να είστε προετοιμασμένοι ότι παρόλο που βλέπετε τα παιδιά σας να μεγαλώνουν και να ωριμάζουν μπορεί συχνά να παλινδρομούν σε ασχολίες ή και συμπεριφορές μικρότερης ηλικίας. Είναι ένα μεταβατικό στάδιο και γι' αυτό αρκετές φορές μπορεί να ενδείκνυται ν' αποσύρεστε, άλλοτε πάλι να επεμβαίνετε όχι με λόγια αλλά με πράξεις που θα τους παρασύρουν σε άλλες ασχολίες. 

Επίλογος

  • Ανεξάρτητα από το πότε ανακαλύψατε τη δυσλεξία, από τα όσα έχετε κάνει μέχρι τώρα κι από το επίπεδο επικοινωνίας που έχετε αναπτύξει με τα παιδιά σας, υπάρχουν κάποια πράγματα που θα πρέπει να επανατροφοδοτείτε πολύ συχνά στην ψυχολογία τους.
  • Ουσιαστικά βάλλονται καθημερινά, ανακαλύπτοντας σημεία στα οποία υστερούν έναντι των υπολοίπων. Το σπίτι πρέπει λοιπόν να είναι και να παραμένει ένας ασφαλής παράδεισος, σε όποια  ηλικία κι αν βρίσκονται.
  • Επενδύστε πάνω στην ειλικρίνεια, την προθυμία και την καλοσύνη που τους έχει χαρίσει απλόχερα  φύση, την ισχυρή αίσθηση δικαιοσύνης και την αγωνιστικότητα που τους διακατέχουν. Πρωτίστως αναζητάτε την αναγνώριση της ποιότητας και της ακεραιότητας του χαρακτήρα τους ως ολοκληρωμένοι άνθρωποι. Σ' αυτά άλλωστε αποσκοπεί ουσιαστικά η μάθηση και η γνώση κι όχι σε κοινωνική καταξίωση λόγο θέσης ή επαγγέλματος.
  • Δείτε και δείξτε τους την αξία τους, κρατάτε ζωντανά τ' όνειρά τους και... ισορροπείστε τους. Για να μπορέσετε να τα κάνετε αυτά πρέπει πρώτα και πάνω απ΄ όλα να είστε ειλικρινείς με τους εαυτούς σας και κατά συνέπεια με τους ίδιους. 

logo2
logo